Ryby są najbardziej powszechnie wykorzystywanymi zwierzętami na Ziemi. Ich ilość jest ogromna. Trudno określić dokładnie liczbę ryb zabijanych na całym świecie, ponieważ jest ich za wiele. Jednak w oparciu o masę ciała szacuje się, że co roku w celach spożywczych zabija się od jednego do trzech bilionów ryb. Tylko ułamek tych ryb uśmiercanych jest humanitarnie.

W skali globalnej większość ryb spożywanych przez ludzi jest zabijana niehumanitarnie. Oznacza to, że ich cierpienie jest intensywne i długotrwałe. W wielu gospodarstwach rybnych rutynowo stosowaną metodą uboju jest po prostu wyciągnięcie ryb z wody, której potrzebują do oddychania, żeby powoli „utonęły” w powietrzu (udusiły się). Zestresowane zwierzęta mogą umierać w ten sposób przez ponad godzinę, walcząc o życie i próbując złapać oddech. W najgorszych przypadkach ryby są przetwarzane (np. patroszone), kiedy są jeszcze żywe.

Inne metody stosowane do uśmiercania ryb również są niehumanitarne, np. zanurzenie w mieszance lodu i wody, ekspozycja na dwutlenek węgla lub wykrwawienie. Metody te wywołują silny ból i strach. Gwałtowne ruchy świadczą o tym, że ryba próbuje uciekać i walczyć o życie. Jej cierpienie może być nadzwyczaj długotrwałe. Wiele ryb zachowuje przytomność i świadomość bólu przez kilka minut po nacięciu skrzeli i pozostawieniu do wykrwawienia.

W Europie na dużą skalę hoduje się okonie morskie i dorady. W hodowlach rutynowym postępowaniem jest wrzucanie tych ryb do zawiesiny lodowej, w której umierają na skutek szoku termicznego i powolnego uduszenia– praktyka tak okrutna, że Światowa Organizacja Zdrowia Zwierząt wezwała do jej zaprzestania. Wrzucenie do zawiesiny lodowej spowalnia aktywność metaboliczną, wydłużając tak życie, jak i cierpienie zwierzęcia. Jak pokazują materiały filmowe z naszego tajnego dochodzenia, niektóre z tych ryb są jeszcze żywe, biorą ostatnie oddechy i nadal walczą o życie, kiedy są pakowane do skrzynek i wysyłane na sprzedaż – scenariusz zupełnie niedopuszczalny w przypadku każdego innego zwierzęcia spożywanego przez ludzi.

Istnieją humanitarne metody uboju – ryby hodowane w Wielkiej Brytanii i Norwegii zazwyczaj są ogłuszane przed uśmierceniem – jednak bez obowiązującego prawodawstwa większość zakładów woli obniżyć koszty produkcji i nie kupować sprzętu niezbędnego do zapewnienia szybkiej śmierci.

Karmienie ryb rybami

Stoimy w obliczu globalnego kryzysu przełowienia. Bez ogromnych nowych obszarów ochrony środowiska morskiego oraz regulacji przemysłu grozi nam przyszłość pustych mórz, pozbawionych dzikich ryb. Hodowla ryb jest w dużym stopniu odpowiedzialna za przemysłowe rybołówstwo w naszych pustoszejących oceanach. Niektóre powszechnie hodowane gatunki, takie jak pstrąg czy łosoś, są mięsożerne. Oznacza to, że w naturalnych warunkach polują na inne ryby. Na farmach podaje im się karmę produkowaną ze złowionych dzikich ryb. Około jedna czwarta wszystkich łowionych ryb dziko żyjących służy do produkcji karmy rybnej.

Opublikowane w 2024 roku badanie Fishcount ujawniło, że każdego roku na całym świecie łowi się od 1,1 do 2,2 biliona dziko żyjących ryb. Ryby odławiane ze środowiska naturalnego stanowiły 87% wszystkich kręgowców wykorzystywanych do produkcji żywności lub paszy dla zwierząt w 2019 r. Żeby wyhodować jednego łososia, trzeba złowić nawet 300 dzikich ryb. W ten sposób hodowla ryb zwiększa presję na zasoby ryb dziko żyjących. Jako że dzikie ryby umierają bez żadnej formy humanitarnego uboju, z punktu widzenia dobrostanu zwierząt koszt karmy dla łososi jest również ogromny.

Szkocki łosoś

Hodowla łososia to duży biznes w Szkocji, gdzie w roku 2016 przyniosła zysk 765 mln funtów. Cały przemysł – jego zrównoważenie oraz cierpienie łososi – coraz częściej znajduje się w centrum zainteresowania.

Stwierdzono, że kilka zakładów w Szkocji przechowuje duże ilości chorych ryb w klatkach, w stanie całkowitej udręki. Epidemie pasożytów sprawiają, że ryby są żywcem zjadane przez pasożytnicze widłonogi i nie mają żadnego sposobu ucieczki z zanieczyszczonej, zatłoczonej wody. Łososie są rybami migrującymi i podróżują na ogromne odległości (np. niektóre szkockie łososie migrują ponad 1000 mil do Islandii), ale na fermach przemysłowych zmuszone są do nieustannego pływania w kółko.

Sceny zniszczenia nagrane niedawno na szkockich farmach łososia i udostępnione publicznie są głęboko niepokojące i stawiają pod znakiem zapytania cały przemysł hodowli ryb. Niektóre fermy były brudne, przepełnione, pełne chorych i zdeformowanych ryb. Wskaźniki śmiertelności na szkockich fermach łososia rosną do zatrważającego poziomu – każdego roku podczas produkcji umiera 10 mln zwierząt. Niedawne materiały filmowe z tajnego dochodzenia pokazały ciężarówki wyrzucające tysiące martwych zwierząt do ogromnych otwartych masowych grobów w pobliżu morza.

W świetle strasznego stanu wielu ferm łososia, Compassion wraz z innymi organizacjami wzywa do ogłoszenia moratorium na rozwój hodowli łososia w Szkocji.

Inne rozwiązania

Jedz mniej. I lepiej

Liczba ryb dziko żyjących katastrofalnie maleje z powodu przełowienia przez ludzi. Według niektórych szacunków 90% dużych ryb wyłowiono z mórz w sposób zagrażający równowadze środowiska. Jeżeli takie rybołówstwo będzie kontynuowane, bez umożliwienia ekosystemom morskim odzyskania równowagi, do roku 2050 nasze oceany staną się wodnymi pustyniami . Jeżeli utracimy te stworzenia i siedliska, nie będzie sposobu na ich przywrócenie. Nasze dzieci mogą odziedziczyć świat pozbawiony ryb.

Nie ma żadnych wątpliwości. Nauka zrobiła swoje. Optymalna dieta wymaga jedzenia większej ilości roślin. Z punktu widzenia ludzkiego zdrowia, zrównoważonego rozwoju środowiska oraz oczywiście dobrostanu zwierząt, każdy powinien jeść mniej mięsa i ryb, zaś jeśli w ogóle je produkty pochodzenia zwierzęcego, powinien jeść „lepsze” mięso i ryby.

Organizacje państwowe i sprzedawcy detaliczni publikują mylące komunikaty, zachęcające konsumentów do spożywania większej ilości ryb. Biorąc pod uwagę dewastację wielu ekosystemów morskich, gdyby porady te zaczęły być powszechnie przestrzegane, wkrótce w morzach nie byłoby w ogóle ryb. Wszystkie korzyści zdrowotne można odnieść, spożywając odpowiednie rośliny – takie jak orzechy, ziarna czy awokado. Jedzone zbyt często, niektóre ryby są wręcz szkodliwe dla zdrowia. Na przykład tuńczyk może zawierać duże ilości rtęci, która ma szkodliwy wpływ na mózg.

Osoby decydujące się na jedzenie ryb mogą zastanowić się nad kwestiami zrównoważonego rozwoju i dobrostanu zwierząt. Obecnie niemal niemożliwe jest znalezienie ryb o „wysokim poziomie dobrostanu”. Systemy certyfikacji zrównoważonego rozwoju takie jak MSC nie obejmują dobrostanu zwierząt. Rozsądne jest założenie, że ryby sprzedawane w supermarketach mogły cierpieć podczas hodowli, wyławiania lub uboju, chyba że wyraźnie zaznaczono inaczej.

Jednak żeby dowiedzieć się, które ryby dziko żyjące można kupować, nie przyczyniając się do niszczenia ekosystemów morskich, zachęcamy naszych sympatyków do odwiedzenia witryny Marine Conservation Society, gdzie można znaleźć szczegółowy przewodnik po dobrych rybach. Generalnie zawsze lepiej jest kupować lokalne ryby z małych, nieprzemysłowych firm.

Kupując ryby hodowane na farmach, lepiej wybierać gatunki położone niżej w łańcuchu pokarmowym, które nie jedzą innych ryb, jak np. karp lub tilapia. Do hodowli tych ryb nie jest potrzebna karma produkowana z ryb dziko żyjących.

Niestety, w chwili obecnej niehumanitarny ubój ryb jest powszechny w przemyśle rybnym, dlatego trudno jest znaleźć produkty rybne o wysokim poziomie dobrostanu. Zachęcamy naszych sympatyków do pytania producentów i sklepy detaliczne, jakie jest ich stanowisko w odniesieniu do dobrostanu ryb.

przeRYBAne