Badania wykazały gwałtowny wzrost poziomu oporności w mięsie z kurczaka; aż w 24% próbek znaleziono bakterie E. coli oporne na 'szczególnie istotne' antybiotyki. To cztery razy więcej niż w badaniach z zeszłego roku. Wówczas tylko 6% badanego mięsa z kurczaka uzyskało wynik pozytywny.

Bakterie oporne na antybiotyki

Po raz pierwszy w Wielkiej Brytanii zbadano pochodzące z supermarketu mięso pod kątem oporności na różne, ważne w leczeniu zakażeń wywołanych bakteriami E. coli, antybiotyki. Stwierdzono bardzo wysoki poziom oporności na dwa inne, równie ważne antybiotyki.

Bakterie E.coli w aż 51% próbek wieprzowiny i drobiu były oporne na antybiotyk trimetoprim, który jest stosowany w leczeniu ponad połowy zakażeń dolnych dróg moczowych. Ponadto 19% bakterii E. coli było opornych na gentamycynę, bardzo ważny antybiotyk stosowany z kolei w leczeniu poważnych infekcji górnych dróg moczowych.

Badania na zlecenie Alliance to Save our Antibiotics przeprowadzili naukowcy z Uniwersytetu Cambridge, którzy sprawdzili 189 próbek mięsa wieprzowego i drobiu pochodzącego z Wielkiej Brytanii, sprzedawanego tam w siedmiu największych supermarketach (ASDA, Aldi, Coop, Morrisons, Sainsbury’s, Tesco i Waitrose). Przedmiotem badania była obecność bakterii E. coli opornych na antybiotyki kluczowe w leczeniu zakażeń układu moczowego i zatruć krwi spowodowanych u ludzi bakteriami E. coli. W mięsie ze wszystkich supermarketów odnaleziono wysoce oporny szczep bakterii E. coli ESBL.

Wyniki badania stanowią kolejny dowód na to, że nadużywanie antybiotyków i masowe aplikowanie ich zwierzętom gospodarskim w Wielkiej Brytanii z dużym prawdopodobieństwem przyczynia się do osłabienia pozytywnych rezultatów leczenia zakażeń układu moczowego i zatruć krwi bakteriami E. coli u ludzi. Niektóre badane antybiotyki używane są w znacznie większych ilościach w hodowli zwierząt gospodarskich niż w leczeniu ludzi.

Jak mówi Emma Rose z Alliance to Save our Antibiotics:

Wyniki tego badania świadczą o tym, że poziom oporności na antybiotyki w mięsie sprzedawanym w supermarketach jest wyższy, niż się tego spodziewaliśmy. Supermarkety powinny w związku z tym publicznie zakazać rutynowego, masowego szpikowania lekami grup zdrowych zwierząt i podjąć natychmiastowe działania zmierzające do zmniejszenia ilości używanych w gospodarstwach leków z kategorii 'szczególnie ważnych'.

Dr Mark Holmes z Uniwersytetu Cambridge, który prowadził badania, twierdzi:

Obawiam się, że za mało zasobów przeznaczanych jest na nadzorowanie obecności opornych na antybiotyki bakterii u zwierząt hodowlanych i w sprzedawanym mięsie. Brak efektywnego systemu monitorowania powoduje, że nie wiemy, czy badane poziomy wzrastają, czy spadają. Wyniki uwydatniają potrzebę poprawy zarządzania antybiotykami w medycynie weterynaryjnej.

Choć poczyniono pewne postępy, to nie wolno nam spocząć na laurach, ponieważ może minąć wiele lat, zanim liczba bakterii opornych na antybiotyki występujących w gospodarstwach rolnych się zmniejszy.

E. coli jest zdecydowanie najczęstszą przyczyną zakażeń dróg moczowych i niebezpiecznego zatrucia krwi i może również być przyczyną zapalenia opon mózgowych. Zakażenia te należy leczyć antybiotykami.

Mniejsza skuteczność, więcej ofiar

Liczby przygotowane przez Alliance na podstawie publicznych danych wskazują na to, że ilość zatruć krwi spowodowanych zakażeniami bakteriami E. coli wzrosła w ciągu ostatnich 25 lat i osiągnęła w 2015 roku rekordowe 45 666. Wzrost ten jest częściowo napędzany zwiększającą się opornością na istotne w leczeniu zakażeń dróg moczowych antybiotyki, przez co terapia nie daje rezultatów i prowadzi w niektórych przypadkach do rozwoju poważnych zatruć krwi. Od 35 lat nie odkryto nowych antybiotyków leczących zakażenia spowodowane przez E. coli.

Nadużywanie antybiotyków w medycynie ludzkiej również przyczynia się do zwiększenia rozmiarów problemu, ale z coraz większej ilości dowodów naukowych pochodzących z różnych badań wynika, że rutynowe aplikowanie zwierzętom leków w intensywnych hodowlach, w których zwierzęta trzymane są w warunkach wywołujących u nich stany chorobowe, jest równie ważnym czynnikiem przyczyniającym się do tego stanu rzeczy.

Antybiotyki na fermach

Alliance poruszał w ciągu ostatnich kilku lat kwestię korzystania w gospodarstwach rolnych z antybiotyków w rozmowach ze wszystkimi dużymi supermarketami i odnotował pozytywne i postępowe działania ze strony sieci Waitrose, która w 2015 roku oświadczyła, że w swoim łańcuchu dostaw nie wykorzystuje antybiotyków służących rutynowym aplikacjom profilaktycznym. W sierpniu 2016 roku sieć zaktualizowała swoją politykę i oświadczyła, że zamierza z roku na rok zmniejszać ilość wykorzystywanych antybiotyków i zobowiązała się do jak najszybszego zaprzestania wykorzystywania jakichkolwiek szczególnie istotnych antybiotyków. Wobec wyników przeprowadzonego badania Alliance domaga się podjęcia podobnych działań ze strony wszystkich supermarketów w Wielkiej Brytanii; uporania się ze stosowaniem antybiotyków w ich łańcuchach dostaw poprzez zakazanie rutynowego, prewencyjnego, masowego podawania leków całym grupom zwierząt i znaczącego ograniczania rolniczego wykorzystania szczególnie istotnych antybiotyków. Globalna sieć Avaaz również przygotowała petycję wzywającą do natychmiastowego działania.

Philip Lymbery, dyrektor Compassion in World Farming, powiedział:

Wyniki tego nowego badania to ziszczenie się naszych najgorszych obaw: bez drastycznych zmian w nadmiernym stosowaniu antybiotyków na fermach przemysłowych, możemy być zmuszeni stawić czoła erze postantybiotykowej. Nie wolno nam dłużej poświęcać dobrostanu zwierząt na rzecz produkcji taniego mięsa.

Peter Melchett, dyrektor ds. polityki w Soil Association, dodał:

Wyniki te pokazują, jak ważne jest wspieranie systemów rolniczych, które utrzymują zwierzęta w zdrowiu, nie nadużywając leków, które są kluczowe dla zdrowia ludzkiego. Rolnicy ekologiczni robią to z powodzeniem od wielu lat. Supermarkety muszą zacząć działać, aby chronić zdrowie publiczne i wspierać rolników we wprowadzaniu zmian w ich systemach rolniczych.

Pozostałości antybiotyków

Bakterie oporne na działanie ważnych dla nas antybiotyków to jedna z konsekwencji nadużywania tych leków albo niewłaściwego prowadzenia terapii. Innym problemem są pozostałości antybiotyków w gotowych produktach, czego pomimo przepisów i kontroli nie zawsze udaje się uniknąć. Potwierdzają to chociażby niedawne doniesienia dotyczące wędlin wyprodukowanych przez Animex (czytaj artykuł).

Superbakterie w brytyjskim mięsie